Горад — Страница 4 — Молодечно.net

Эсэ Уладзіміра Садоўскага, апублікавана ўпершыню ў літаратурным часопісе «Прайдзісвет». Што можна сказаць пра душу нашага горада? Мабыць, тое, што яна ўсё-ткі ёсць, але пра гэта як-небудзь пазней. Цяпер я хацеў бы расказаць пра сэрца, дакладней, пра тры сэрцы аднаго горада. Пад сэрцам я разумею цэнтр, вакол якога разбудоўвалася і расло паселішча, бачу ў ім пункт, дзе перакрыжоўваюцца асноўныя гарадскія і міжгароднія плыні. Склалася так, што за ўсю гісторыю існавання ў Маладзечне было ажно тры такія пункты. Першы і самы старажытны — гэта цяперашняя плошча Старое Места. “Места” не ад пляцоўкі…

Як вырасла Маладзечна за 170 гадоў

02/01/202012/05/2022 Уладзімір Садоўскі0 comment

Cучасныя межы горада накладзены на мапу сярэдзіны ХІХ ст. (так званую мапу Тэнера). Бачна, што ў той час нават Лебедзева было большым мястэчкам чым Маладзена, але чыгунка, якая прайшла праз Маладзечна спачатку ў 1873 годзе, а затым у 1905, робіць цуды і пераўтварае учорашнія вёскі ў 100-тысячныя гарады. З гэтай мапы бачна, што за паўстагоддзя ў межы горада Маладзечна увайшлі вёскі Бухаўшчына і Вялікае Сяло, а таксама фальварак Гелянова і панскі двор, што месціўся напрыканцы вуліцы Замкавай там дзе зараз знаходзіцца кантора лясгаса.

Было/Стала Горад За польскім часам Карты

Як вырасла Маладзечна за 80 гадоў

27/12/201912/05/2022 Уладзімір Садоўскі0 comment

Тое, як вырас горад за амаль стагоддзе, можна пабачыць, калі накласці сучасныя межы горада (стан прыкладна 2014 году) на мапу мясцовасці міжваеннага часу, а дакладней польскую вайсковую тапаграфічную мапу 1934 года (па кліку мапа ў вельмі вялікім адрозненні вагой 9МБ): За гэтыя гады у межы горада ўвайшло некалькі вёсак і малых населеных пунктаў. Першае вялікае узбуйненне здарылася ў 1929 годзе калі мястэчку Маладзечна быў дадзены статус горада, да якога былі далучаны вёска Бухаўшчына, вёска і фальварак Новая Бухаўшчына, фальварак Маладзечна, фальварак і засценак Гелянова, калонія Завань і засценак Цівідаўка (на…

Горад Фотападборка

Падборка фотак — 2016

24/12/201913/05/2022 Уладзімір Садоўскі0 comment

Калісьці я рабіў падборку фотак Мінска, а цяпер вырашыў глянуць, што ж у мяне ёсць з неапублікаваных фотак Маладзечна. Аказалася, што даволі шмат фотак. Пачну з цэнтра — від на Цэнтральную плошчу з парка скрозь арку: Парачка гламурных фотанек самога парку. Ах, лета-лета, дзе жа ж ты дзе… Маладзечанскі «Брадвей». А гэта ўчастак пешаходнай вуліцы, падоўжанай да вакзала перад дажынкамі: Рэшткі вёскі Бухаўшчына сярод шматпавярховай забудовы. Дарэчы, недзе тут праходзіла абыходная галіна чыгункі (я пра яе пісаў тут), разабраная ў 1950-я: Ліхтаровіч-стайл (фотамастак такі, калі хто не ведаў): Хапае ў…

Горад Другая Сусветная

Міжваеннае «графіці» ў Маладзечна

21/12/201912/05/2022 Уладзімір Садоўскі1 Comment

Гэтыя надпісы знаходзяцца на вадацяжнай вежы ў раёне Гелянова, дзе да 1939 года месціўся гарнізон польскіх войскаў. Вежа пабудавана ў 1920-я ці 1930-я гады для забеспячэння гарнізона і вялікіх палкавых стайняў вадой: Невядома, хто такі Бугаеў і што ён рабіў у Гелянова 18 мая 1940-га, акрамя таго, што крэмзаў цэглу 🙂 Існуе версія, што пасля падзей 17 верасяня 1939 года будынкі былога польскага гарнізона адыйшлі пад патрэбы новага гарнізона РККА і што ў польскіх казармах і гарнізонных дамах з 1939 па 1941 гады размяшчаліся савецкія жаўнеры. Магчыма Бугаеў быў адным з…

1990-я Горад Тапаніміка

Маладзечна — горад без вуліцы Леніна

20/12/201912/05/2022 superadmin1 Comment

У перыяд 1991-1994 старшынёй Маладзечанскага гарвыканкама быў Генадзь Карпенка. За гэты час наш горад амаль пазбавіўся саветскіх назваў вуліц. Маладзечна — адзін з нешматлікіх беларускіх гарадоў, дзе цэнтральная вуліца не мае назву Савецкай ці Леніна, а названа ў гонар сярэднявечнага шляху з Менска ў Вільню, які праходзіў праз горад — Вялікі Гасцінец. Вось кароткі спіс перайменаванняў, надрукаваны ў раённай газеце ў 1994 годзе:

Гісторыя транспарта Горад Другая Сусветная

Нямецкі рарытэт на чыгуначнай станцыі Маладзечна

18/12/201912/05/2022 Уладзімір Садоўскі2 комментария

На чыгуначнай станцыі Маладзечна сярод пуцей у далечыні ад перонаў стаіць металічны слуп, які мне ўдалося засняць з вакна электрычкі: Гэта не проста слуп, а старая водазаборная калонка, якая выкарыстоўвалася для запаўнення вадой катлоў паравозаў: Натуральна, што ў наш час выкарыстоўванне калонкі не актуальнае. Пэўна таму чыгуначнікі прыладзілі на вяршыні калонкі светлавы сігнальны ліхтар, зрэшты, і той ужо не выкарыстоўваецца, бо драты да яго абарваныя: На калонцы можна разледзець надпіс на нямецкай мове «Krause werk / Neusalz (Oder)» — Фабрыка Краўзе / Ноэзальц на Одэры (цяпер горад Нова Суль у…

Архітэктура Горад Маладзечанская вобласць

Што хацелі пабудаваць на месцы будучага ЗАГСа ў савецкія часы

16/12/201913/05/2022 Уладзімір Садоўскі0 comment

У апошнія дні жыхары Маладзечна абмяркоўваюць праект новга будынка гарадскога ЗАГСа, які павінны паўстаць на месцы знесенай стаянкі на Цэнтральнай плошчы. Пакуль у райвыканкаме праходзіць грамадскае абмеркаванняў праекта, маладзечанскі краязнаўца Уладзімір Садоўскі ўзгадвае, што хацелі пабудаваць на месцы будучага ЗАГСа пасля вайны і чаму гэта не атрымалася. Планы забудовы будучай Цэнтральнай плошчы ўзніклі ў пасляваенныя гады. Праўда, ёсць звесткі, што ўжо польскія ўлады ў канцы 1930-х гадоў планавалі засвоіць гэтую частку горада, але іхныя задумкі перакрэсліў верасень 1939-га. Так ці інакш, але ўжо ў генплане 1947 года Цэнтральная плошча была…

Архітэктура Горад Маладзечанская вобласць Мастацтва

Маладзечанскі «польскі домік» на карціне 1956 года

15/12/201913/05/2022 Уладзімір Садоўскі3 комментария

Маладзечна на карціне 1956 года мастака Леаніда Дударэнкі. У «кадр» трапіў вялікі даваенны жылы дом, пабудаваны паводле праекта архітэктара Юліяна Лісецкага для адміністрацыі Маладзечанскага павету ў канцы 1920-х гадоў. Я пра яго пісаў у вялікім матэр’яле па польскаму ведамаснаму жытлу у Маладзечна. Будынак гэты захаваўся (у адрозненні ад невялікіх пабудоў з левай часцы карціны) і знаходзіцца зараз недалёка ад маладзечанскага аўтавакзала, якога ў 1956-м яшчэ не было на гэтым месцы (аўтавакзал перамесціцца сюды з плошчы Старое Места ў 1969 годзе). Прыкладная геалакацыя мальберта мастака на аэрафотаздымку часоў вайны і на…

Архітэктура Горад За польскім часам

Міжваенныя казіно ў Маладзечна

15/12/201912/05/2022 Уладзімір Садоўскі0 comment

Гэты артыкул быў напісаны для kresy_arch Даўно вядома, што ў будынку цяперашняга Мінскага абласнога драматычнага тэатра ў Маладзечна за часамі польскага вайсковага гарнізона ў Гелянова размяшчалася афіцэрскае казіно. Сёння я натыкнуўся на больш дасканалую інфармацыю пра гэты дом. Высветлілася, што гэта было не афіцэрскае казіно, а падафіцэрскае (падафіцэры — малодшыя чыны ў міжваенным Войску Польскім, кшталту цяперашніх сяржантаў ці прапаршчыкаў). У польскім міжваенным ілюстраваным зборніку «Вайсковае будаўніцтва 1918-1935» (польск. «Budownictwo wojskowe 1918-1935») абнаружыліся новыя, дагэтуль небачаныя мной, здымкі гэтага будынка: Параўнайце з сучасным падобным ракурсам — будынак былога казіно, як…

Рубрика: Горад

Маладзечна — горад з трыма сэрцамі