Вы чытаеце

Рубрика: Архітэктура

Архітэктура Горад Расійская Імперыя 

Гісторыя аднаго дома: плошча Старое Места 4

Уладзімір Садоўскі0 comment

«Гісторыя аднаго дома» — гэта новая рубрыка на сайце molodechno.net ў якой будуць размяшчацца звесткі пра асобныя знакавыя будынкі горада Маладзечна. І першы будынак у рубрыцы  — гэта дом па адрасе плошча Старое Места №4 (далей ў тэксце “дом №4” альбо “будынак №4”) Гэты будынак з’яўляецца адным з нешматлікіх архітэктурных аб’ектаў Маладзечна, якія захаваліся з дарэвалюцыйных часоў. Дакладная дата пабудовы дома №4 невядомая, але зыходзячы з фатаграфічных сведчанняў і знешніх асаблівасцях архітэктуры, можна меркаваць, што дом узведзены альбо напрыканцы ХІХ стагоддзя, альбо ў пачатку ХХ стагоддзя. Дом №4 уяўляе з…

Read More
Архітэктура Аэрафота Гісторыя транспарта Горад Другая Сусветная За польскім часам 

Краязнаўчыя знаходкі на аэрафотаздымках Маладзечна часоў Другой сусветнай вайны

Уладзімір Садоўскі0 comment

Нядаўна нарэшце атрымаў з нацыянальнага архіва ЗША копіі некалькі аэрафотаздымкаў горада, зробленых немцамі ў 1942 і 1944 гадах. Заказ быў аформлены напрыканцы 2019 года, але з-за сітуацыі з каронавірусам у свеце, здымкаў прыйшлося чакаць амаль два гады. Даведка. Вялікі архіў з фотаплёнкамі, зробленымі нямецкімі самалётамі-разведчыкамі ў часы Другой Сусветнай вайны, пасля перамогі ў 1945 годзе апынуўся ў амерыканскай зоне акупацыі Германіі і адтуль быў перапраўлены ў ЗША. Доўгі час плёнкі мелі грыф сакрэтнасці – амерыканскія ваенныя самі карысталіся нямецкімі здымкамі тэрыторыі СССР у мэтах разведкі. Але ў 1990-я гады фотаздымкі…

Read More
Архітэктура Горад За польскім часам 

Статуя Свабоды над Гелянова: аналіз фотаздымка трыумфальнай аркі 1930 года

Уладзімір Садоўскі0 comment

Толькі я запосціў падборку ўсіх фотак геляноўскай аркі, якія ў мяне ёсць, як на сайце польскага лічбавага архіву з’явілася новая вельмі якасная фотка. Сама выява вядомая, яна ёсць у маёй падборцы (я браў яе з адной кнігі), але якасць выкладзенай на польскім сайце копіі нашмат лепшая і дазваляе разглядзець новыя дэталі, якія я раней не заўважаў. Фотка зроблена ў чэрвені 1930 года падчас візіту ў Маладзечна прэзідэнта Польскай Рэспублікі Ігнацыя Масціцкага. У гарнізоне 86-га пяхотнага палка Войска Польскага, які знаходзіўся ў Гелянова. З гэтай нагоды ў палку арганізавалі святочную сустрэчу…

Read More
Архітэктура Было/Стала Горад За польскім часам Маладзечанская вобласць Фотападборка 

Трыумфальная арка ў Маладзечне, 30 фота

Уладзімір Садоўскі0 comment

Спачатку невялікая гістарычная даведка пра арку. У 1929 годзе мястэчку Маладзечна быў дадзены статус горада. Адміністрацыйныя межы паселішча былі пашыраны і ў іх увайшла ў тым ліку і тэрыторыя фальварка Гелянова, дзе з 1922 года месціўся гарнізон 86-га пяхотнага палка Войска Польскага. У тым жа годзе на паўночным уездзе ў гарнізон была ўзведзена трыумфальная арка, прысвечаная тагачаснаму кіраўніку Другой Рэчы Паспалітай Юзафу Пілсудскаму. Адкрыццё аркі адбылося падчас урачыстасцяў, прысвечаных святкаванню дзесяцігодзя 86-га пяхотнага палка. Полк быў створаны ў 1919 годзе і ўваходзіў у склад так званых сіл «Самаабароны Літвы і…

Read More
Архітэктура Горад За польскім часам Расійская Імперыя 

Дзе да вайны ў Маладзечне знаходзіўся чыгуначны шпіталь?

Уладзімір Садоўскі0 comment

Дзякуючы фэйсбук-суполцы Mołodeczański Kraj, здаецца, ўдалося вызначыць прызначэнне аднаго вялікага будынка ў Залінейным раёне Маладзечна ў раёне цяперашняй вуліцы Садовай, які добра бачны на нямецкіх аэрафота 1940-х гадоў і ад якога на сёння не засталося нічога: Згодна з апісаннем, дадзеным ў артыкуле пра маладзечанскае адзяленне Чыгуначнай вайсковай падрыхтоўкі (па-польску PKW — арганізацыя вайсковай падрыхтоўкі чыгуначнікаў, аналаг савецкага ДОСААФ) ад 1937 года, яно размяшчаўся ў будынку былога яшчэ дарэвалюцыйнага чыгуначнага шпіталя. Побач з будынкам размяшчаўся парк, а недалёка знаходзіўся стадыён для заняткаў фізкультурай чальцоў арганізацыі. На аэрафотаздымку 1941 года ўсе гэтыя…

Read More
Архітэктура БССР 1960-1991 Горад Маладзечанская вобласць 

Драўляны кінатэатр «Камсамолец»

Уладзімір Садоўскі4 комментария

Пра існаванне кінатэатра «Камсамолец» ў Маладзечна я да 2020 года нават ня ведаў. Але на пачатку года маладзечанскі краязнаўца Валеры Трацяк расказаў пра пажар у тым кінатэатры, а затым фатограф Яўген Стэльмах алічбаваў плёнкі Трацяка, на якіх і быў засняты той пажар. Я дадаткова пашукаў у сваіх архівах і аказалася, што пра кінатэатр можна сказаць трохі больш інфармацыі чым тое, што ён быў і што ён згарэў. Адлікам гісторыі кінатэатра можна, бадай, што лічыць генеральны план разбудовы абласнога горада Маладзечна, складзены ў 1947 годзе. На ім у раёне вуліц Савецкай…

Read More
Маладзечанскі "Брадвей" Архітэктура Горад 

Маладзечна — горад з трыма сэрцамі

Уладзімір Садоўскі3 комментария

Эсэ Уладзіміра Садоўскага, апублікавана ўпершыню ў літаратурным часопісе «Прайдзісвет». Што можна сказаць пра душу нашага горада? Мабыць, тое, што яна ўсё-ткі ёсць, але пра гэта як-небудзь пазней. Цяпер я хацеў бы расказаць пра сэрца, дакладней, пра тры сэрцы аднаго горада. Пад сэрцам я разумею цэнтр, вакол якога разбудоўвалася і расло паселішча, бачу ў ім пункт, дзе перакрыжоўваюцца асноўныя гарадскія і міжгароднія плыні. Склалася так, што за ўсю гісторыю існавання ў Маладзечне было ажно тры такія пункты. Першы і самы старажытны — гэта цяперашняя плошча Старое Места. “Места” не ад пляцоўкі…

Read More
Архітэктура Горад Маладзечанская вобласць 

Што хацелі пабудаваць на месцы будучага ЗАГСа ў савецкія часы

Уладзімір Садоўскі0 comment

У апошнія дні жыхары Маладзечна абмяркоўваюць праект новга будынка гарадскога ЗАГСа, які павінны паўстаць на месцы знесенай стаянкі на Цэнтральнай плошчы. Пакуль у райвыканкаме праходзіць грамадскае абмеркаванняў праекта, маладзечанскі краязнаўца Уладзімір Садоўскі ўзгадвае, што хацелі пабудаваць на месцы будучага ЗАГСа пасля вайны і чаму гэта не атрымалася. Планы забудовы будучай Цэнтральнай плошчы ўзніклі ў пасляваенныя гады. Праўда, ёсць звесткі, што ўжо польскія ўлады ў канцы 1930-х гадоў планавалі засвоіць гэтую частку горада, але іхныя задумкі перакрэсліў верасень 1939-га. Так ці інакш, але ўжо ў генплане 1947 года Цэнтральная плошча была…

Read More
Архітэктура Горад Маладзечанская вобласць Мастацтва 

Маладзечанскі «польскі домік» на карціне 1956 года

Уладзімір Садоўскі3 комментария

Маладзечна на карціне 1956 года мастака Леаніда Дударэнкі. У «кадр» трапіў вялікі даваенны жылы дом, пабудаваны паводле праекта архітэктара Юліяна Лісецкага для адміністрацыі Маладзечанскага павету ў канцы 1920-х гадоў. Я пра яго пісаў у вялікім матэр’яле па польскаму ведамаснаму жытлу у Маладзечна. Будынак гэты захаваўся (у адрозненні ад невялікіх пабудоў з левай часцы карціны) і знаходзіцца зараз недалёка ад маладзечанскага аўтавакзала, якога ў 1956-м яшчэ не было на гэтым месцы (аўтавакзал перамесціцца сюды з плошчы Старое Места ў 1969 годзе). Прыкладная геалакацыя мальберта мастака на аэрафотаздымку часоў вайны і на…

Read More
Архітэктура Горад За польскім часам 

Міжваенныя казіно ў Маладзечна

Уладзімір Садоўскі0 comment

Гэты артыкул быў напісаны для kresy_arch Даўно вядома, што ў будынку цяперашняга Мінскага абласнога драматычнага тэатра ў Маладзечна за часамі польскага вайсковага гарнізона ў Гелянова размяшчалася афіцэрскае казіно. Сёння я натыкнуўся на больш дасканалую інфармацыю пра гэты дом. Высветлілася, што гэта было не афіцэрскае казіно, а падафіцэрскае (падафіцэры — малодшыя чыны ў міжваенным Войску Польскім, кшталту цяперашніх сяржантаў ці прапаршчыкаў). У польскім міжваенным ілюстраваным зборніку «Вайсковае будаўніцтва 1918-1935» (польск. «Budownictwo wojskowe 1918-1935») абнаружыліся новыя, дагэтуль небачаныя мной, здымкі гэтага будынка: Параўнайце з сучасным падобным ракурсам — будынак былога казіно, як…

Read More