Архітэктура Горад За польскім часам 

Міжваенныя казіно ў Маладзечна

Гэты артыкул быў напісаны для kresy_arch Даўно вядома, што ў будынку цяперашняга Мінскага абласнога драматычнага тэатра ў Маладзечна за часамі польскага вайсковага гарнізона ў Гелянова размяшчалася афіцэрскае казіно. Сёння я натыкнуўся на больш дасканалую інфармацыю пра гэты дом. Высветлілася, што гэта было не афіцэрскае казіно, а падафіцэрскае (падафіцэры — малодшыя чыны ў міжваенным Войску Польскім, кшталту цяперашніх сяржантаў ці прапаршчыкаў). У польскім міжваенным ілюстраваным зборніку «Вайсковае будаўніцтва 1918-1935» (польск. «Budownictwo wojskowe 1918-1935») абнаружыліся новыя, дагэтуль небачаныя мной, здымкі гэтага будынка: Параўнайце з сучасным падобным ракурсам — будынак былога казіно, як…

Read More
Архітэктура Было/Стала Горад Маладзечанская вобласць 

Было і стала: раённы дом культуры

Вось што адбылося з будынкам раённага дома культуры за дзесяцігоддзі закінутасці і запусцення: Жартую, канешне 🙂 На фота два розных будынкі, узведзеныя паводле аднаго тыповага праекта 1950-х. Такіх дамоў культуры (да нашага часу некаторыя з іх маглі памяняць прызначэнне) на тэрыторыі Беларусі і іншых краін былога СССР пабудавана не адзін дзесятак. Знайшоў на форуме сайта «Глобус Беларусі» калаж, які зрабіў адзін карыстальнік з нікам Pawel прысвечаны як раз беларускім варыяцыям на тэму гэтага тыповага праекта: Гарады паводле парадку: Ашмяны, Рудзенск, Ліозна, Чэрвень, Лагойск, Чашнікі, Стоўбцы, Міёры, Віцебск, Копыль, Лоеў, Маладзечна,…

Read More
Архітэктура Горад За польскім часам 

Польскае ведамаснае жыллё ў Маладзечна

Артыкул складзены на падставе матэрыялаў, што я паступова збіраў пра польскую архітэктуру ў Маладзечна, а таксама, з інфармацыі, знойдзенай ў польскай архітэктурнай перыёдыцы 1920-1930-х гадоў.Руская версія артыкула на партале kraj.by З 1921 па 1939 гады Заходняя Беларусь знаходзілася ў складзе Другой Рэчы Паспалітай. Для новай польскай дзяржавы беларускія землі з самага пачатку былі праблемнай тэрыторыяй: разбураная вайной інфраструктура, нелаяльнае насельніцтва, мяжа з Савецкім Саюзам, з якім у Польскай Рэспублікі былі напружаныя адносіны. Але адмаўляцца ад «крэсаў усходніх» палякі не спяшаліся. Ужо напачатку 20-х гадоў Польшча прынялася рэалізоўваць план асіміляцыі ўсходніх…

Read More
Архітэктура Горад Маладзечанская вобласць Фотападборка 

Раён Гелянова: забудова 1950-х

Першая хваля масавага тыповага будаўніцтва жылых дамоў пракацілася па СССР пасля вайны на пачатку 1950-х гадоў. Пэўныя спробы тыповага будаўніцтва ажыццяўляліся ў Савецкім Саюзе і да вайны, можна узгадаць тыя ж ДАСы — дамы афіцэрскага састава, аднолькавыя чатырохпавярховікі канца 1930-х можна пабачыць і ў Мінску, і ў Гомелі, і ў Віцебску. Але такое будаўніцтва не мела масавага характару, і жыллё тое прызначалася з большага толькі для ваенных. У 1950-я ж вялікі калектыў архітэктараў з розных саюзных рэспублік стварыў вялікі каталог тыповых праектаў будынкаў грамадскага прызначэння: ад аднапавярховых індывідуальных дамоў, да…

Read More
Архітэктура Горад За польскім часам 

Польскі домік на вул.Бухаўшчына

Дом знаходзіцца на маладзечанскай вуліцы Бухаўшчына, якая зывецца так у гонар аднайменнай вёскі, што знаходзілася тут і ў 1929 годзе увайшла ў склад горада. Жылы домік пабудаваны ў блізкім да польскага функцыяналізма стылі: Бачна, што ён абліцаваны той жа (ці падобнай) цэглай, што афіцэрскія дамы ў Гелянова. Так сама бачна, што домік моцна пацярпеў за вайну, і цэлыя ўчасткі сценаў занава выкладзены іншай цэглай: Маленькае круглае акенца над левым акном зблізу выглядае так: Дарэчы, як сказаў сусед, што жыве у суседнім па вуліцы доме, зараз былы польскі домік належыць нейкаму…

Read More
Архітэктура Горад З газет За польскім часам 

Знішчэнне капліцы Аляксандра Неўскага ў 1938 годзе

Ноччу з 17 на 18 жніўня 1938 года, каля 1 гадзіны 50 хвілін, Маладзечна скалануў моцны выбух. Была ўзарваная праваслаўная капліца Аляксандра Неўскага.

Read More
Архітэктура Горад За польскім часам 

Дзве капліцы на фота 1938 года

Натыкнуўся ў чарговым польскім фотаархіве на два здымкі Маладзечна, якія зрабіла знакамітая сваімі фотаздымкамі Палесся фатографка Соф’я Хамянтоўская ў 1938 годзе. Праўда ў нашым горадзе яна сфоткала толькі дзве праваслаўныя капліцы. Першая — гэта капліца Аляксандра Неўскага, што стаяла на вуліцы Віленскай і была ўзарваная ў тым жа 1938 годзе ксяндзом-радыкалам (падрабязней можна пачытаць тут). Другая — капліца ў памяць аб ахвярах вялікага пажару ў Маладзечне ў 1874 годзе.

Read More
Архітэктура Горад Карты Маладзечанская вобласць 

Генплан-1947: якім мог быць горад Маладзечна

Пасля вызвалення Беларусі ў 1944 годзе быў перагледжаны адміністратыўны падзел рэспублікі. Адным з вынікаў гэтага перагляду стаў перанос цэнтра Вілейскай вобласці БССР у Маладзечна з наступным перайменаваннем вобласці ў Маладзечанскую. Новы абласны статус горада патрабаваў буйных пераўтварэнняў, і ўжо ў 1946 годзе была пачата работа над першым пасляваенным генеральным планам Маладзечна, які павінны быў абазначыць шляхі развіцця горада на дзесяцігоддзі наперад. Праект распрацоўваўся Беларускім дзяржаўным праектным інстытутам. За архітэктурна-планіровачныя рашэнні генплана адказваў архітэктар Хегай А.Ч., тэхніка-эканамічнае абгрунтаванне распрацоўваў інжынер-эканаміст Мерло А.С., да работ гэтак жа быў прыцягнуты член-карэспандэнт Акадэміі архітэктуры…

Read More
Архітэктура Асобы Горад За польскім часам 

Дом архітэктара Лісецкага на вул.Таўлая

З 1921 па 1939 гады Заходняя Беларусь знаходзілася ў складзе Другой Рэчы Паспалітай. Для новай польскай дзяржавы беларускія землі з самага пачатку былі праблемнай тэрыторыяй: разбураная вайной інфраструктура, нелаяльнае насельніцтва, мяжа з Савецкім Саюзам, з якім у Польскай Рэспублікі былі напружаныя адносіны. Але адмаўляцца ад «крэсаў усходніх» палякі не спяшаліся. Ужо напачатку 20-х гадоў Польшча прынялася рэалізоўваць план асіміляцыі ўсходніх земляў, у якім архітэктура грала не апошнюю ролю. Палякі актыўна будавалі адміністрацыйныя будынкі: староствы, управы, паштовыя і банкаўскія аддзяленні. Узводзілі польскія школы і гімназіі. Але самую пільную ўвагу польскія ўлады…

Read More