Вы чытаеце

Рубрика: Гістарычны перыяд

Горад Другая Сусветная 

Міжваеннае «графіці» ў Маладзечна

Уладзімір Садоўскі1 Comment

Гэтыя надпісы знаходзяцца на вадацяжнай вежы ў раёне Гелянова, дзе да 1939 года месціўся гарнізон польскіх войскаў. Вежа пабудавана ў 1920-я ці 1930-я гады для забеспячэння гарнізона і вялікіх палкавых стайняў вадой: Невядома, хто такі Бугаеў і што ён рабіў у Гелянова 18 мая 1940-га, акрамя таго, што крэмзаў цэглу 🙂 Існуе версія, што пасля падзей 17 верасяня 1939 года будынкі былога польскага гарнізона адыйшлі пад патрэбы новага гарнізона РККА і што ў польскіх казармах і гарнізонных дамах з 1939 па 1941 гады размяшчаліся савецкія жаўнеры. Магчыма Бугаеў быў адным з…

Read More
1990-я Горад Тапаніміка 

Маладзечна — горад без вуліцы Леніна

superadmin1 Comment

У перыяд 1991-1994 старшынёй Маладзечанскага гарвыканкама быў Генадзь Карпенка. За гэты час наш горад амаль пазбавіўся саветскіх назваў вуліц. Маладзечна — адзін з нешматлікіх беларускіх гарадоў, дзе цэнтральная вуліца не мае назву Савецкай ці Леніна, а названа ў гонар сярэднявечнага шляху з Менска ў Вільню, які праходзіў праз горад — Вялікі Гасцінец. Вось кароткі спіс перайменаванняў, надрукаваны ў раённай газеце ў 1994 годзе:

Read More
Гісторыя транспарта Горад Другая Сусветная 

Нямецкі рарытэт на чыгуначнай станцыі Маладзечна

Уладзімір Садоўскі2 комментария

На чыгуначнай станцыі Маладзечна сярод пуцей у далечыні ад перонаў стаіць металічны слуп, які мне ўдалося засняць з вакна электрычкі: Гэта не проста слуп, а старая водазаборная калонка, якая выкарыстоўвалася для запаўнення вадой катлоў паравозаў: Натуральна, што ў наш час выкарыстоўванне калонкі не актуальнае. Пэўна таму чыгуначнікі прыладзілі на вяршыні калонкі светлавы сігнальны ліхтар, зрэшты, і той ужо не выкарыстоўваецца, бо драты да яго абарваныя: На калонцы можна разледзець надпіс на нямецкай мове «Krause werk / Neusalz (Oder)» — Фабрыка Краўзе / Ноэзальц на Одэры (цяпер горад Нова Суль у…

Read More
Архітэктура Горад Маладзечанская вобласць 

Што хацелі пабудаваць на месцы будучага ЗАГСа ў савецкія часы

Уладзімір Садоўскі0 comment

У апошнія дні жыхары Маладзечна абмяркоўваюць праект новга будынка гарадскога ЗАГСа, які павінны паўстаць на месцы знесенай стаянкі на Цэнтральнай плошчы. Пакуль у райвыканкаме праходзіць грамадскае абмеркаванняў праекта, маладзечанскі краязнаўца Уладзімір Садоўскі ўзгадвае, што хацелі пабудаваць на месцы будучага ЗАГСа пасля вайны і чаму гэта не атрымалася. Планы забудовы будучай Цэнтральнай плошчы ўзніклі ў пасляваенныя гады. Праўда, ёсць звесткі, што ўжо польскія ўлады ў канцы 1930-х гадоў планавалі засвоіць гэтую частку горада, але іхныя задумкі перакрэсліў верасень 1939-га. Так ці інакш, але ўжо ў генплане 1947 года Цэнтральная плошча была…

Read More
Архітэктура Горад Маладзечанская вобласць Мастацтва 

Маладзечанскі «польскі домік» на карціне 1956 года

Уладзімір Садоўскі3 комментария

Маладзечна на карціне 1956 года мастака Леаніда Дударэнкі. У «кадр» трапіў вялікі даваенны жылы дом, пабудаваны паводле праекта архітэктара Юліяна Лісецкага для адміністрацыі Маладзечанскага павету ў канцы 1920-х гадоў. Я пра яго пісаў у вялікім матэр’яле па польскаму ведамаснаму жытлу у Маладзечна. Будынак гэты захаваўся (у адрозненні ад невялікіх пабудоў з левай часцы карціны) і знаходзіцца зараз недалёка ад маладзечанскага аўтавакзала, якога ў 1956-м яшчэ не было на гэтым месцы (аўтавакзал перамесціцца сюды з плошчы Старое Места ў 1969 годзе). Прыкладная геалакацыя мальберта мастака на аэрафотаздымку часоў вайны і на…

Read More
Архітэктура Горад За польскім часам 

Міжваенныя казіно ў Маладзечна

Уладзімір Садоўскі0 comment

Гэты артыкул быў напісаны для kresy_arch Даўно вядома, што ў будынку цяперашняга Мінскага абласнога драматычнага тэатра ў Маладзечна за часамі польскага вайсковага гарнізона ў Гелянова размяшчалася афіцэрскае казіно. Сёння я натыкнуўся на больш дасканалую інфармацыю пра гэты дом. Высветлілася, што гэта было не афіцэрскае казіно, а падафіцэрскае (падафіцэры — малодшыя чыны ў міжваенным Войску Польскім, кшталту цяперашніх сяржантаў ці прапаршчыкаў). У польскім міжваенным ілюстраваным зборніку «Вайсковае будаўніцтва 1918-1935» (польск. «Budownictwo wojskowe 1918-1935») абнаружыліся новыя, дагэтуль небачаныя мной, здымкі гэтага будынка: Параўнайце з сучасным падобным ракурсам — будынак былога казіно, як…

Read More
БССР 1960-1991 Горад Сямейныя фотаальбомы 

Карусель в парке Победы, 1970 год

Уладзімір Садоўскі0 comment

На фотографиях из архива Романа Хотяловича обнаружились изображения карусели, которая появилась в молодечненском парке Победы после войны. На фотографиях можно видеть её состояние на момент лета 1970 года. Вскоре старые карусели снесут и заменят новыми атракционами, часть из которых сохранится до наших дней. Фото из архива оцифрованы и обработаны фотографом Евгением Стельмахом.

Read More
Архітэктура Было/Стала Горад Маладзечанская вобласць 

Было і стала: раённы дом культуры

Уладзімір Садоўскі0 comment

Вось што адбылося з будынкам раённага дома культуры за дзесяцігоддзі закінутасці і запусцення: Жартую, канешне 🙂 На фота два розных будынкі, узведзеныя паводле аднаго тыповага праекта 1950-х. Такіх дамоў культуры (да нашага часу некаторыя з іх маглі памяняць прызначэнне) на тэрыторыі Беларусі і іншых краін былога СССР пабудавана не адзін дзесятак. Знайшоў на форуме сайта «Глобус Беларусі» калаж, які зрабіў адзін карыстальнік з нікам Pawel прысвечаны як раз беларускім варыяцыям на тэму гэтага тыповага праекта: Гарады паводле парадку: Ашмяны, Рудзенск, Ліозна, Чэрвень, Лагойск, Чашнікі, Стоўбцы, Міёры, Віцебск, Копыль, Лоеў, Маладзечна,…

Read More
Аэрафота Было/Стала Горад Другая Сусветная 

Maładzečna LW1941-44/GM2006: Helanova

Уладзімір Садоўскі0 comment

Гэтым допісам распачну серыю пастоў, прысвечаных пошуку даваеннай забудовы ў сучасным Маладзечна пасродкам параўнання аэрафотаздымкаў горада, зробленных «люфтваффэ» ў 1941 і 1944 гадах з матэрыяламі GoogleMaps, дзе мапы Маладзечна аднаўляліся апошні раз у 2006 годзе. У якасці дапаможных буду выкарыстоўваць мапы з польскага вайсковага архіву, так званыя WIG-мапы. За наводку на сайт з нямецкімі аэрафотаздымкамі хачу падзякаваць Зоі Хруцкай. Паехалі 🙂 Пачну, канешне ж, з даўно раскручанай мной тэмы — з польскага гарнізона ў Гелянове. Я ужо пісаў пра яго летась. На жаль, да напісання гэтага артыкула я яшчэ не…

Read More
Архітэктура Горад За польскім часам 

Польскае ведамаснае жыллё ў Маладзечна

Уладзімір Садоўскі0 comment

Артыкул складзены на падставе матэрыялаў, што я паступова збіраў пра польскую архітэктуру ў Маладзечна, а таксама, з інфармацыі, знойдзенай ў польскай архітэктурнай перыёдыцы 1920-1930-х гадоў.Руская версія артыкула на партале kraj.by З 1921 па 1939 гады Заходняя Беларусь знаходзілася ў складзе Другой Рэчы Паспалітай. Для новай польскай дзяржавы беларускія землі з самага пачатку былі праблемнай тэрыторыяй: разбураная вайной інфраструктура, нелаяльнае насельніцтва, мяжа з Савецкім Саюзам, з якім у Польскай Рэспублікі былі напружаныя адносіны. Але адмаўляцца ад «крэсаў усходніх» палякі не спяшаліся. Ужо напачатку 20-х гадоў Польшча прынялася рэалізоўваць план асіміляцыі ўсходніх…

Read More